2023 წლის 31 ოქტომბერს ქუთაისი ოფიციალურად შეუერთდა იუნესკოს შემოქმედებითი ქალაქების ქსელს, როგორც იუნესკოს ლიტერატურის ქალაქი.
შემოქმედებითი ქალაქების პროგრამა 2004 წელს შეიქმნა და დღესდღეობით აღნიშნულ ქსელში მსოფლიოს მასშტაბით 350 ქალაქია გაერთიანებული, მათ შორის 53 ლიტერატურის ქალაქი, რომელთა ძირითადი მიზანი ქალაქების სოციალური, ეკონომიკური და კულტურული პროგრესის ხელშეწყობაა.
იუნესკოს სტატუსი ოთხწილიანია (2024-2028). ქალაქის ოთხწლიანი გეგმა აერთიანებს 3 ძირითად ინიციატივას, ესენია:
(1.) ქუთაისის ლიტერატურის საერთაშორისო ფესტივალი: ქალაქი გეგმავს ყოველწლიური ფესტივალის დაწყებას 2025 წლიდან. ფესტივალის მიზანია ლიტერატურული პროცესების დაჩქარება, კულტურული მრავალფეროვნების ხელშეწყობა და ქალაქის კულტურული ლანდშაფტის ინტერნაციონალიზაცია. სხვადასხვა სოციალური ჯგუფებისა და ინსტიტუციური პლატფორმების, მათ შორის UCCN-ის წევრი ქალაქების ხელოვანთა წრეების ჩართულობით, ფესტივალი ხელს შეუწყობს ცოდნის გაზიარებას და კულტურულ გაცვლას. პროგრამა მოიცავს საჯარო მოლაპარაკებებს, წიგნის ბაზრობას, თარგმანისა და დიგიტალიზაციის პროექტებს, ვორქშოფებს და ღონისძიებებს სხვადასხვა შემოქმედებითი სფეროდან. ფესტივალი გამოიყენებს ქალაქში არსებულ სივრცეებს, როგორიცაა მუზეუმები, გალერეები, საჯარო ბიბლიოთეკები, უნივერსიტეტები და დამოუკიდებელი კულტურული ადგილები.
(2.) საგანმანათლებლო და პროექტების მხარდაჭერის პროგრამა: ადგილობრივი საჯარო ბიბლიოთეკების ქსელთან თანამშრომლობით, ქალაქი განახორციელებს ყოვლისმომცველ პროგრამას განათლების პროექტების მხარდასაჭერად. ქუთაისის საჯარო ბიბლიოთეკის მთავარი შენობა, რომელიც ამჟამად განახლების პროცესს აპირებს, ფილიალებთან ერთად, 2024 წლის დასაწყისიდან იქნება აქტიური კულტურული დაწესებულება, რომელიც ხელს შეუწყობს ამ ინიციატივას. პროგრამა მოიცავს ვორქშოფებსა და ტრენინგებს ადგილობრივი მწერლებისათვის, გამომცემლობის წარმომადგენლებისთვის, არტისტებისთვის, არტ მენეჯერებისთვის, რედაქტორებისა და მთარგმნელებისთვის. მოწვეულნი იქნებიან ექსპერტები UCCN ქსელიდან. გარდა ამისა, შეიქმნება მხარდაჭერის სქემა ადგილობრივი და ეროვნული შემოქმედებითი პლატფორმებისა და მონაწილეების მიერ პროექტის ინიციატივების წახალისების მიზნით.
(3.) დარგთაშორისი თანამშრომლობა: ქალაქის მიზანია ხელი შეუწყოს თანამშრომლობას ლიტერატურასა და მედია ხელოვნებას შორის, ფოკუსირებული ციფრულ ჰუმანიტარულ მეცნიერებებზე, შემოქმედებით ინოვაციებსა და ლიტერატურულ მემკვიდრეობაზე. ეს ინიციატივა მოიცავს ინსტიტუციეებსა და პლატფორმებს UCCN-ის წევრი ქალაქებიდან ლიტერატურისა და მედია ხელოვნების აღნიშვნებით, ასევე ადგილობრივ უნივერსიტეტებს, მომავალ ციფრული განათლების ცენტრს, მუზეუმებსა და კულტურულ ორგანიზაციებს.
2024-2028 წლების ინიციატივები შექმნილია ქუთაისის კულტურის სტრატეგიასთან შესაბამისობაში მოყვანის მიზნით, რომელიც ეფუძნება მდგრადი განვითარების გლობალურ მიზნებს (SDGs), მონაწილე დაინტერესებულ მხარეებს შორის მრავალფეროვანი სოციალური ინკლუზიის გათვალისწინებით.